Preventiestrategie

AXXON zet in op preventie: shift van ziekte en zorg naar gezondheid en levensstijlverandering

De kinesitherapeut heeft een voorbeeldfunctie op preventief vlak. Deze rol opnemen is een uitdagende stap in de verdere ontwikkeling van de praktische uitvoering van onze competenties. AXXON heeft zich tot doel gesteld dit proces te faciliteren en de verschillende stakeholders te overtuigen van het nut van preventieve kinesitherapie voor de maatschappij en de gezondheidszorg.

Het strategisch plan “De Vlaming leeft gezonder in 2025” van 16 december 2016 voorziet het formuleren van Vlaamse gezondheidsdoelstellingen voor preventie. De toename van chronische aandoeningen en leefstijl gerelateerde ziekten vraagt immers om een verschuiving van behandeling naar preventie. Ook in het rapport rond de gezondheidstoestand van de Belgen van Sciensano blijkt dat er op vlak van de determinanten van gezondheid (tabak, alcohol, gewicht, voeding en beweging) nog veel te remediëren valt. AXXON heeft als doel een belangrijke bijdrage te leveren aan de invulling van een preventieve gezondheidszorg en niet enkel in te zetten op therapeutische akten (care and cure). Een van de taken van de kinesitherapeut is om de gezondheidsvaardigheden van de patiënt te verbeteren, zodat ze beter in staat zijn goede beslissing voor hun eigen gezondheid te nemen. 

De bedoeling is mensen gezonder te laten leven, met meer levenskwaliteit en een langetermijndenken te ontwikkelen om de toegankelijkheid en betaalbaarheid te waarborgen.     

De kinesitherapeut stelt zijn verworven competenties ter beschikking van de preventie. Deze zijn terug te vinden in het Beroepscompetentieprofiel anno 2020 opgesteld door de Federale Raad Kinesitherapie (FRK) alsook in de bepalingen van vele bijzondere beroepsbekwaamheden in de kinesitherapie.

Verschillende soorten preventie

Preventie betreft verschillende interventiedomeinen of fasen: preventie van ziekten door het aannemen van gepast gedrag (primaire preventie), vroegtijdige detectie of screening (secundaire preventie) en vroegtijdige interventies (behandeling in een vroeg stadium) om complicaties van bepaalde aandoeningen te voorkomen om zo de zelfredzaamheid van patiënten te bevorderen (tertiaire preventie).

Daarnaast moeten we als kinesitherapeut ook aandacht hebben voor de meest kwetsbaren, burgers die tot een bepaalde leeftijdsgroep behoren (jongeren, ouderen) of burgers die op een andere manier een groep vormen (bv. zwangere vrouwen). De doelgroepen worden vaak onderscheiden naar het ziektestadium: van de gezonde bevolking tot burgers met een ziekte:

  • Universele preventie richt zich tot de gezonde bevolking
  • Selectieve preventie richt zich tot bevolkingsgroepen met een verhoogd risico en voorkomt dat burgers met risicofactoren daadwerkelijk ziek worden
  • Geïndiceerde preventie richt zich tot burgers met beginnende klachten
  • Zorggerelateerde preventie richt zich tot burgers met een ziekte of aandoening.

Indien men preventie indeelt naar type maatregel, dan omvat dit ziektepreventie, gezondheidsbevordering en gezondheidsbescherming.

Er zijn verschillende thema's waarop wordt ingezet op vlak van preventie. Ontdek hier de 16 topics waarvoor partnerorganisaties zich inzetten om methodieken voor te ontwikkelen. 

Maatregelen

AXXON pleit dat het preventief domein voor kinesitherapeuten zich zou moeten situeren zowel binnen als buiten de ziekteverzekering en verwijst naar het opgestelde vernieuwd verdienmodel dat werd gepresenteerd in de taskforce kinesitherapie van het RIZIV in augustus 2017.

Binnen de ziekteverzekering is preventieve kinesitherapie eerder aangewezen voor personen of bevolkingsgroepen met een verhoogd risico, met één of meerdere risicofactoren (determinanten) voor het verwerven van een bepaalde aandoening. Zowel de geïndiceerde preventie (bij beginnende klachten) en zorggerelateerde preventie (bij reeds aanwezige ziekteverschijnselen) moeten hierin een plaats vinden. Dit maakt het onderwerp uit van voorstellen door AXXON in de Technische Raad voor de Kinesitherapie, waar de focus ligt op het overbrengen van preventie naar de eerste lijn. AXXON pleit ook al jaren om de verouderde  gecoördineerde wet van 10 mei 2015 op de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen (KB 78) te hervormen.

Buiten de ziekteverzekering dienen we als beroepsorganisatie een juridisch kader te scheppen via de Federale Raad voor de Kinesitherapie om niet-genomenclateerde activiteiten – waaronder preventie – een plaats te geven buiten de ziekteverzekering.

Ook Vlaanderen wil preventie in de kijker plaatsen op een multidisciplinaire en wetenschappelijke onderbouwde manier via locoregionaal gezondheidsoverleg en -organisatie (LOGO) en eerstelijnszones. De plaatselijke kinesitherapeut geeft mee vorm aan de zorgraden en werkgroepen en zal aldus zijn efficiëntie en uiteindelijk kostenbesparend nut kunnen bewijzen qua preventie. 

Besluit

AXXON heeft zich tot doel gesteld rond vier preventiestrategieën te werken:

  1. Delen van informatie en educatie:

    • Hiervoor worden op de website van AXXON en via de AXXON-applicatie gezondheidsinitiatieven gedeeld in samenwerking met Gezond Leven (beheerscontract met de Vlaamse Regering)
    • AXXON sensibiliseert en motiveert de kinesitherapeuten om deel te nemen aan dit beleid (voorbeeld ontwikkelen van een peer review: relatie kinesitherapeut t.o.v. Beweging Op Verwijzing-project, …) met als doel de deskundigheid te verhogen
    • AXXON stimuleert de kinesitherapeut om in zijn dagelijkse praktijk oog te hebben voor gezondheidsbevordering, ook wanneer deze buiten de specifieke zorgvraag valt
  2. (Omgevings-)interventies:
    • AXXON moedigt kinesitherapeuten aan om deel te nemen aan de verschillende voorgestelde acties
  3. Beleid via afspraken en regels:
    • AXXON gaat een convenant aan met Gezond Leven zodat een permanente en verankerde samenwerking ontstaat 
    • AXXON stelt een werkgroep op om afspraken en regels te ontwikkelen die de preventieve kinesitherapie ondersteunen
  4. Zorg en begeleiding:
    • AXXON zorgt ervoor dat er een intern of extern aanbod wordt gecreëerd zodat patiënten, personen met een ondersteuningsnood of burger een beroep kunnen doen op een kwalitatieve, preventieve zorg.
    • AXXON heeft oog voor ‘werk en gezondheid’ van zijn eigen werknemers en bij uitbreiding van iedere kinesitherapeut.

  • WVVK